Nobel Fizik Ödülü iklim ve karmaşık sistemler çalışmalarına verildi

- Bilim insanları Syukuro Manabe ve Klaus Hasselmann, insanlık için hayati öneme sahip iklime dair önemli bilgiler edinilmesini sağladı- Giorgio Parisi'nin keşifleri, birçok farklı ve görünürde tamamen rastlantısal maddeler ve olayların anlaşılmasını ve açıklanmasını mümkün kıldı

Genel 05.10.2021, 16:19

Nobel Fizik Ödülü iklim ve karmaşık sistemler çalışmalarına verildi

ANKARA (AA) - 2021 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan iki bilim insanı Syukuro Manabe ve Klaus Hasselmann, insanlık için hayati öneme sahip iklim konusundaki çalışmalarıyla bu karmaşık sistemin işleyişine dair önemli bilgiler edinilmesini sağlarken diğer kazanan Giorgio Parisi'nin keşifleri, fiziğin yanı sıra matematik, biyoloji, nörobilim ve yapay zeka ile öğrenme gibi çeşitli alanlarda birçok farklı madde ve olgunun anlaşılmasını mümkün kıldı.

Syukuro Manabe, çalışmalarıyla atmosferde artan karbondioksit seviyelerinin, Dünya'nın yüzeyinde sıcaklıkların yükselmesiyle sonuçlandığını ortaya koydu. 1960'larda Dünya'nın ikliminin fiziksel modellerinin gelişimine öncülük eden meteorolog ve klimatolog, hava kitlelerinin düşey taşınması ile radyasyon dengesi arasındaki etkileşimi inceleyen ilk insan oldu.

Klaus Hasselmann da iklim ve havayı ilişkilendiren bir model yarattı, böylece hava değişken ve düzensiz olsa da iklim modellerinin muteber olabileceğini gösterdi. Hasselmann'ın yöntemleri, atmosferde artan sıcaklığın, insan kaynaklı karbondioksit emisyonlarının sonucu olduğunu kanıtlamak amacıyla kullanıldı.

Farklı bir alandaki çalışmalarıyla Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülen Giorgio Parisi de düzensiz karmaşık maddelerde gizli kalmış yapıları keşfetti. Parisi'nin keşifleri, karmaşık sistemler teorisine en önemli katkıyı sunanlar arasında yer aldı.

- Syukuro Manabe kimdir?

1931 doğumlu Syukuro Manabe, 1958 yılında Tokyo Üniversitesinde doktora yaptıktan sonra Ulusal Hava Bürosunun Atmosferik Dolaşım Araştırma Birimi'nde çalışmak üzere ABD'ye gitti.

1997-2001 yıllarında da Japonya'da Küresel Isınma Araştırma Birimi'nin başkanlığını yürüten Manabe, Ulusal Hava Bürosunda görevli iken atmosferin üç boyutlu modellerini geliştirmek üzere Joseph Smagorinsky ile çalıştı.

İkili, çalışmaları sırasında atmosferde karbondioksit yoğunluğundaki değişime cevaben Dünya'nın yüzeyinde ve troposferde sıcaklığın arttığını, öte yandan stratosferde düştüğünü keşfetti.

- Klaus Hasselmann kimdir?

Almanya'nın Hamburg kentinde 1931 yılında dünyaya gelen oşinograf Klaus Hasselmann, iklimin değişkenliğini ortaya koyan Hasselmann modelini geliştirdi.

İklim dinamikleri, stokastik süreçler ve okyanus dalgaları konularında makaleler yayımlayan Hasselmann, 1975-1999 yıllarında Max Planck Meteoroloji Enstitüsünün yöneticiliğini yaptı.

Avrupa İklim Forumu'nun da kurucusu olan Hasselmann, doğa olaylarının ve insan faaliyetlerinin iklimde bıraktığı izleri tespit etmenin yöntemlerini de ortaya koydu.

- Giorgio Parisi kimdir?

1948 doğumlu İtalyan teorik fizikçi Giorgio Parisi, çalışmalarında kuantum alan teorisi, istatiksel mekanik ve karmaşık sistemlere odaklandı.

Roma Sapienza Üniversitesinden 1970 yılında mezun olan Parisi, 1981-1992 yıllarında Roma Tor Vergata Üniversitesinde teorik fizik profesörü olarak çalıştı.

Hala Roma Sapienza Üniversitesinde Kuantum Teorileri profesörü olan Parisi'nin keşifleri, birçok farklı ve görünürde tamamen rastlantısal maddeler ve olayların anlaşılmasını ve açıklanmasını sağladı.

#Klaus Hasselmann #Giorgio Parisi #2021 Nobel Fizik Ödülü #Syukuro Manabe

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	29	74
2. Fenerbahçe	29	71
3. Samsunspor	30	51
4. Eyüpspor	30	50
5. Beşiktaş	29	48
6. Başakşehir	29	45
7. Gaziantep FK	29	42
8. Antalyaspor	30	40
9. Trabzonspor	29	39
10. Göztepe	29	39
11. Kasımpaşa	30	39
12. Konyaspor	30	37
13. Kayserispor	29	36
14. Bodrum FK	30	34
15. Rizespor	29	34
16. Sivasspor	30	31
17. Alanyaspor	29	31
18. Hatayspor	29	19
19. A.Demirspor	29	-2

Takımlar	O	P
1. Kocaelispor	34	69
2. Karagümrük	34	60
3. Erzurumspor	34	58
4. Gençlerbirliği	34	58
5. Bandırmaspor	34	56
6. İstanbulspor	34	52
7. Keçiörengücü	34	51
8. Ahlatçı Çorum FK	34	51
9. Amed Sportif	34	51
10. Boluspor	34	49
11. Iğdır FK	34	49
12. Esenler Erokspor	34	49
13. Ümraniye	34	47
14. Pendikspor	34	45
15. Sakaryaspor	34	45
16. Ankaragücü	34	39
17. Manisa FK	34	38
18. Şanlıurfaspor	34	37
19. Adanaspor	34	27
20. Yeni Malatyaspor	34	-21

Takımlar	O	P
1. Liverpool	32	76
2. Arsenal	32	63
3. Newcastle	32	59
4. Nottingham Forest	32	57
5. M.City	32	55
6. Chelsea	32	54
7. Aston Villa	32	54
8. Bournemouth	32	48
9. Fulham	32	48
10. Brighton	32	48
11. Brentford	32	43
12. Crystal Palace	32	43
13. Everton	32	38
14. M. United	32	38
15. Tottenham	32	37
16. Wolves	32	35
17. West Ham United	32	35
18. Ipswich Town	32	21
19. Leicester City	32	18
20. Southampton	32	10

Takımlar	O	P
1. Barcelona	31	70
2. Real Madrid	31	66
3. Atletico Madrid	31	63
4. Athletic Bilbao	31	57
5. Villarreal	30	51
6. Real Betis	31	48
7. Celta Vigo	31	43
8. Mallorca	31	43
9. Real Sociedad	31	41
10. Rayo Vallecano	31	40
11. Getafe	31	39
12. Osasuna	31	38
13. Valencia	31	37
14. Sevilla	31	36
15. Espanyol	30	35
16. Girona	31	34
17. Deportivo Alaves	31	30
18. Las Palmas	31	29
19. Leganes	31	28
20. Real Valladolid	31	16