Telefon dolandırıcılarının ses analizi Adli Tıp Kurumunda yapılıyor

İSTANBUL (AA) - BAŞAK AKBULUT YAZAR - Vatandaşları arayarak dolandırmaya çalışan telefondaki "sesin" sahibi, Adli Tıp Kurumu (ATK) Adli Bilişim İhtisas Dairesi bünyesindeki Ses ve Görüntü İnceleme Şubesinde yapılan analizle yakayı ele veriyor.

Güvenlik güçleri tarafından yapılan operasyonlarda olay yerinde ele geçirilen dijital deliller ile mahkemelerden gönderilen şüphelilere ait elektronik cihazlar üzerinde incelemeler yapan ATK Adli Bilişim İhtisas Dairesi, AA ekibince görüntülendi.

Görüntü ve ses analizlerinden şifre kırmaya kadar birçok alanda vakaların çözüme kavuşturulmasına katkı sağlayan dairenin bünyesinde Veri İnceleme, Ses ve Görüntü İnceleme, Mobil Cihazlar, Kriptoloji ve Elektronik Cihazlar, Ar-Ge, İş Tasnifi ve Önceliği Bürosu adıyla 6 alt birim hizmet veriyor.

Soruşturma savcılıkları ve mahkemelerden incelenmek üzere gönderilen deliller, İş Tasnifi ve Önceliği Bürosu tarafından sınıflandırıldıktan sonra ilgili birime aktarılıyor.

- Telefon dolandırıcılarının ses analizi yapılıyor

Türkiye'de sıklıkla karşılaşılan ve vatandaşları zor durumda bırakan telefon aracılığıyla dolandırıcılık vakalarında, adli makamlar tarafından gönderilen delil niteliğindeki ses kayıtları, Ses ve Görüntü İnceleme Şubesince ele alınıyor.

Mahkeme kararıyla kurumca incelenmesine karar verilen şüpheli şahsın sesi de bu birimde analiz ediliyor. Ses Kayıt Odasına alınan şahıs, görevlilerin sorularını yanıtlarken sesi de bilgisayara kaydediliyor.

Kişinin sesini bilinçli olarak değiştirip değiştirmediğine dikkat edilirken ses kaydı uzman kişiler tarafından dışarıdan ses geçirmeyen kulaklıklar takılarak dinleniliyor. Uzmanlar, adli makamlardan gönderilen ses ile şüpheliden alınan ses kaydını karşılaştırarak, benzerliği oranında +4 ile -4 arasında puan veriyor. Bu işlemin ardından sesin benzerlik derecesi belirtilerek hazırlanan rapor, ilgili makamlara gönderiliyor.

- Çözünürlüğü düşük fotoğraflardan karşılaştırma yapılabiliyor

Fotoğraf karşılaştırmasında ise eğer şüpheli kişi ATK'ya yönlendirilmişse belirli kurallar çerçevesinde fotoğrafı çekiliyor. Birim, güvenlik kameraları gibi çözünürlüğü düşük videoları ve kalitesi düşük fotoğrafları özel programlar aracılığıyla iyileştirerek, varsa şüphelinin çekilen fotoğrafları veya eldeki verilerle karşılaştırma yapıp raporunu hazırlıyor.

Birimde görev yapan Ses ve Görüntü İnceleme Uzmanı İsmail Eren, bu işlemleri AA ekibi için kurumdaki bir personelin ses ve fotoğrafı üzerinden uygulamalı olarak gösterdi.

- "Her türlü elektronik delil inceleniyor"

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Adli Bilişim İhtisas Dairesi Başkanı Timur Kaan Gündüz, bilgisayar, laptop ve telefon gibi veri içeren her tür cihazdan elde edilen elektronik delillerin incelendiğini belirterek, hazırlanan raporun mahkemeler veya savcılıklara gönderildiğini anlattı.

Gündüz, adli bir operasyon sırasında şüpheliler tarafından kırılarak, suya atılarak ya da yakılarak imha edilmeye çalışılan dijital materyallerin de incelendiğini dile getirerek, "Bize deliller nadiren iyi şartlarda gelir. Bunun üzerinde elde edebildiğimiz oranda veri kurtarma ve tamirat işlemi yapıyoruz. Bunlardan tekrar edilebilir ve bilimsel yöntemlerle delil elde etmeye çalışıyoruz." ifadelerini kullandı.

Gündüz, terör örgütlerinin kendi aralarında kullandıkları ByLock gibi uygulamaların incelemelerinin de bu birimlerce yapıldığını belirtti.

Dairede çocuk pornografisi suçlarıyla ilgili de incelemeler yapıldığına dikkati çeken Gündüz, şunları aktardı:

"Çocuk pornografisi dünyanın çok önemli sorunlarından bir tanesi. Bununla ilgili yakın dönemde koronavirüs sebebiyle çocukların evde kapalı kalması ve şüphelilere yakın durması sebebiyle artış oldu. Bu vakaları doğrudan inceliyoruz. İnceleme yapmaya yetkili nadir laboratuvardan bir tanesi de burası. Bununla ilgili uluslararası paylaşımlar var. Ortak veri tabanları aracılığıyla bilgi paylaşımları yapıyoruz. Kendi geliştirdiğimiz bir skala yöntemi var. Aslında biz mahkemelere savcılıklara yardımcı olmaya çalışıyoruz. Çok yıpranarak, izlerken bile bizi bu kadar üzen görüntülere maalesef engel olamıyoruz ama en azından sanıkların yakalanmasına ve ceza almasına katkıda bulunmaya çalışıyoruz."

- "Adli bilişim alanında yazılım geliştiriyoruz"

Gündüz, mahkeme ve savcılıklardan birime gönderilen delillerin inceleme esnasında birebir kopyalarının alındığını, incelemesi biten delillerin raporlandıktan sonra imha talimatı gelinceye kadar birimdeki server odasında saklandığını söyledi.

Adli bilişim alanındaki yazılım ve donanımların geliştirilmesi üzerine Ar-Ge bölümlerinin faaliyet gösterdiğini aktaran Gündüz, "Yüz karşılaştırmayla ilgili ses ve görüntü analizi yazılımları geliştiriyoruz. Çok sayıda delil geldiğinde bunları otomatik şekilde insanlardan bağımsız inceleyebilecek sistemler dizayn ediyoruz. Yaptığımız şeylerin hepsi bu dairenin, aslında adli bilişimin daha çok gelişmesi üzerine. Bunları burada yapmak da oldukça keyif ve onur verici." ifadelerini kullandı.