Haybatullah Akundzade: Taliban lideri kimdir, örgütün liderlik yapılanması nasıl?
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani yurt dışına kaçtıktan ve hükümet çöktükten sonra, Afganistan'ın kontrolünü Taliban elinde tutuyor.
Şu anda Taliban'ın "barışçıl" ve "intikamsız" olacağını söylediği geçiş sürecinin sorumluluğunu kimin üstleneceği bilinmiyor.
Grubun bir dini lideri, 26 üyeli bir konseyi ve farklı alanlardaki faaliyetleri denetleyen bir "bakanlar kabinesi" var.
Peki bugün Taliban'a kim liderlik ediyor?
1. Haybatullah Akundzade
Haybatullah Akundzade, Molla Ahtar Mansur'un yaklaşık bir yıl boyunca gruba liderlik ettikten sonra bir Amerikan saldırısında öldürülmesinin ardından 25 Mayıs 2016'da Taliban'ın lideri oldu.
1980'lerde Afganistan'daki Sovyet askeri harekatına karşı İslamcı direnişe katıldı, ancak bir askeri komutandan çok dini bir lider konumunda.
Akundzade 1990'larda şeriat mahkemelerinin başkanı olarak çalıştı.
1990'larda ilk kez iktidarı ele geçirdikten sonra, Taliban İslam hukukunun katı yorumlarına göre cezalar getirdi: Katilleri ve zina yapanları alenen infaz ettiler ve hırsızların uzuvlarını kestiler.
2013'te öldüğü sanılan Molla Muhammed Ömer'in liderliğinde Taliban ayrıca televizyonu, müziği, filmleri, makyajı ve 10 yaş ve üstü kızların okula gitmesini yasakladı.
Kaynak, EPA
2013'te öldüğü sanılan Molla Muhammed Ömer'in nadir fotoğraflarından biri
Akundzade'nin 60'lı yaşlarında olduğuna inanılıyor.
Hayatının çoğunu Afganistan'da geçirdi.
Ancak uzmanlara göre, Pakistan'ın Ketta şehrinde yerleşik olduğu söylenen Taliban liderleri ile yakın bağları sürdürüyor.
Taliban'ın lideri olarak Akundzade siyasi, askeri ve dini işlerden sorumlu.
2. Abdulgani Baradar
Molla Abdulgani Baradar, 1994 yılında Afganistan'da Taliban'ı kuran dört kişiden biri.
Taliban'ın 2001'de ABD liderliğindeki işgal tarafından devrilmesinden sonra başlayan ayaklanmanın kilit ismi oldu.
Ancak Şubat 2010'da Pakistan'ın güneyindeki Karaçi kentinde düzenlenen ABD-Pakistan ortak operasyonunda yakalandı.
Kaynak, Getty Images
Molla Abdulgani Baradar (ortada), 1994 yılında Afganistan'da Taliban'ı kuran dört kişiden biriydi
Barış görüşmeleri süreci çerçevesinde serbest bırakılıncaya kadar 8 yıl hapiste kaldı ve Ocak 2019'dan bu yana Taliban'ın Katar'daki siyasi ofisinin başkanı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump ile 2020'de bir telefon görüşmesi yapan Baradar, bir ABD başkanıyla doğrudan iletişim kuran ilk Taliban lideri oldu.
Şu an Abdulgani Baradar, Taliban'ın siyasi lideri.
Taliban'ın müzakere ekibinin bir parçası olarak bulunduğu Katar'ın başkenti Doha'da kaydedilen bir açıklamada Baradar, "Beklenmeyen bir zafer elde ettik... Şimdi sıra halkımıza nasıl hizmet edeceğimiz ve onları nasıl koruyacağımıza geldi" dedi.
Kaynak, Getty Images
Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Abdulgani Baradar Eylül 2020'de Doha'da bir araya geldi
3. Muhammed Yakub
Muhammed Yakub, Taliban'ın kurucusu Molla Muhammed Ömer'in oğlu.
30 yaşından biraz büyük olduğuna inanılıyor ve şu anda grubun askeri operasyonlarının lideri.
Eski Taliban lideri Ahtar Mansur'un 2016'daki ölümünün ardından, bazı militanlar Yakub'u grubun yeni lideri olarak atamak istediler, ancak diğerleri onun hala çok genç ve deneyimsiz olduğunu düşündüler.
Yerel basına göre, Yakub Afganistan'da yaşıyor.
4. Siracüddin Hakkani
Hakkani, grubun üst düzey lider yardımcılarından bir diğeri.
Babası Celaleddin Hakkani'nin ölümünden sonra, son yıllarda Afganistan'da Afgan kuvvetlerine ve onların Batılı müttefiklerine karşı meydana gelen en şiddetli saldırılardan bazılarıyla tanınan Hakkani şebekesinin yeni lideri oldu.
Hakkani şebekesi şu anda bölgenin en güçlü ve korkulan militan gruplarından biri.
Kaynak, FBI
FBI'ın Hakkani şebekesi ile ilgili posteri
ABD tarafından 'terör örgütü' olarak tanımlanan grup, Taliban'ın Pakistan-Afganistan sınırındaki mali ve askeri varlıklarını yönetiyor.
Hakkani'nin yaklaşık 45 yaşında olduğuna inanılıyor ve nerede olduğu bilinmiyor.
5. Abdul Hakim
Eylül 2020'de Taliban, Hakim'i Doha'daki müzakere ekibinin yeni başkanı olarak atadı.
Yaklaşık 60 yaşında olduğuna ve Pakistan'ın Ketta şehrinde bir medrese işlettiğine inanılıyor ve buradan Taliban'ın yargı sistemini de yönetiyor.
Birçok üst düzey Taliban liderinin Ketta'ya sığındığı ve hareketi buradan yönettiği bildiriliyor.
Fakat İslamabad, "Ketta Şurası" olarak bilinen yönetim yapılanmasının ülkedeki varlığını reddediyor.
Hakim ayrıca Taliban'ın güçlü din bilginleri konseyine de başkanlık ediyor ve lider Akundzade'ye en yakın kişilerden biri olduğuna inanılıyor.
Haber kaynağından değiştirilmeden aktarılmıştır.
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Galatasaray | 28 | 71 |
| 2. Fenerbahçe | 27 | 65 |
| 3. Samsunspor | 29 | 51 |
| 4. Beşiktaş | 27 | 47 |
| 5. Eyüpspor | 28 | 44 |
| 6. Başakşehir | 28 | 42 |
| 7. Antalyaspor | 29 | 39 |
| 8. Göztepe | 27 | 38 |
| 9. Gaziantep FK | 27 | 38 |
| 10. Kasımpaşa | 28 | 38 |
| 11. Trabzonspor | 27 | 36 |
| 12. Konyaspor | 29 | 34 |
| 13. Rizespor | 28 | 34 |
| 14. Kayserispor | 28 | 33 |
| 15. Sivasspor | 29 | 31 |
| 16. Alanyaspor | 28 | 31 |
| 17. Bodrum FK | 28 | 30 |
| 18. Hatayspor | 27 | 19 |
| 19. A.Demirspor | 28 | -2 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Kocaelispor | 31 | 62 |
| 2. Karagümrük | 32 | 59 |
| 3. Erzurumspor | 32 | 54 |
| 4. İstanbulspor | 32 | 52 |
| 5. Gençlerbirliği | 31 | 51 |
| 6. Bandırmaspor | 31 | 51 |
| 7. Ahlatçı Çorum FK | 32 | 47 |
| 8. Amed Sportif | 32 | 47 |
| 9. Keçiörengücü | 32 | 45 |
| 10. Ümraniye | 31 | 45 |
| 11. Esenler Erokspor | 32 | 45 |
| 12. Boluspor | 32 | 45 |
| 13. Iğdır FK | 32 | 45 |
| 14. Sakaryaspor | 32 | 42 |
| 15. Pendikspor | 31 | 41 |
| 16. Ankaragücü | 31 | 38 |
| 17. Şanlıurfaspor | 32 | 37 |
| 18. Manisa FK | 32 | 37 |
| 19. Adanaspor | 32 | 27 |
| 20. Yeni Malatyaspor | 32 | -21 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Liverpool | 30 | 73 |
| 2. Arsenal | 31 | 62 |
| 3. Nottingham Forest | 31 | 57 |
| 4. Chelsea | 30 | 52 |
| 5. M.City | 30 | 51 |
| 6. Aston Villa | 31 | 51 |
| 7. Newcastle | 29 | 50 |
| 8. Brighton | 31 | 47 |
| 9. Bournemouth | 31 | 45 |
| 10. Fulham | 30 | 45 |
| 11. Crystal Palace | 30 | 43 |
| 12. Brentford | 30 | 41 |
| 13. M. United | 30 | 37 |
| 14. Everton | 31 | 35 |
| 15. West Ham United | 31 | 35 |
| 16. Tottenham | 30 | 34 |
| 17. Wolves | 31 | 32 |
| 18. Ipswich Town | 31 | 20 |
| 19. Leicester City | 30 | 17 |
| 20. Southampton | 30 | 10 |
| Takımlar | O | P |
|---|---|---|
| 1. Barcelona | 30 | 67 |
| 2. Real Madrid | 30 | 63 |
| 3. Atletico Madrid | 29 | 57 |
| 4. Athletic Bilbao | 29 | 53 |
| 5. Real Betis | 30 | 48 |
| 6. Villarreal | 28 | 47 |
| 7. Celta Vigo | 30 | 43 |
| 8. Rayo Vallecano | 30 | 40 |
| 9. Mallorca | 30 | 40 |
| 10. Real Sociedad | 29 | 38 |
| 11. Sevilla | 29 | 36 |
| 12. Getafe | 29 | 36 |
| 13. Girona | 30 | 34 |
| 14. Osasuna | 29 | 34 |
| 15. Valencia | 30 | 34 |
| 16. Espanyol | 29 | 32 |
| 17. Deportivo Alaves | 30 | 30 |
| 18. Leganes | 29 | 27 |
| 19. Las Palmas | 29 | 26 |
| 20. Real Valladolid | 29 | 16 |
