Kızılırmak Deltası için büyük önem taşıyan manda varlığı artıyor

- UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Kızılırmak Deltası'nda bir dönem 2 bin 800'e kadar düşen manda varlığı, yürütülen çalışmalar sayesinde 12 binin üzerine çıktı- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bafra Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Kemal Ayan:- "Mandanın varlığı, deltanın varlığı ile eş anlamlıdır. Geçmişte manda varlığının azalmasıyla deltada ciddi sorunlar yaşandı. Yürütülen çalışmalar sonucunda sürü sahipleri manda sayısını artırdı. Manda sütünün ve ürün çeşitlerinin değerlendirilmesiyle katma değeri arttı"

Genel 19.07.2021, 11:08

Kızılırmak Deltası için büyük önem taşıyan manda varlığı artıyor

SAMSUN (AA) - MEHMET KUMCAĞIZ - Samsun'da, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Kızılırmak Deltası'nda bir dönem 2 bin 800'e kadar gerileyen manda varlığı, yürütülen çalışmalar sayesinde arttı.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Bafra Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Kemal Ayan, AA muhabirine, 56 bin dekarlık alanı kapsayan Kızılırmak Deltası için manda varlığının önemine vurgu yaptı.

Kızılırmak Deltası'ndaki manda varlığını korumak amacıyla Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Küresel Çevre Fonu'nun desteğiyle 2008 yılında "Manda Sevdası" adlı proje hazırlandığını belirten Ayan, projenin 2 yıl sürdüğünü söyledi.

Proje kapsamında manda konusunda yöre insanını bilgilendirmenin yanı sıra çevre kirliliğinin önlenmesi konusunda katkı sağlanmasının hedeflendiğini anlatan Ayan, şöyle devam etti:

"Türkiye'deki manda varlığının önemli bölümü burada yaşıyor ancak özellikle deltadaki çeltik tarlalarında ve diğer tarımsal alanlarda kullanılan kimyasal ilaçlar manda varlığını olumsuz etkiliyordu. 1990 sayımlarında 10 bin olan manda varlığı, sonraki yıllarda 2 bin 800'e kadar düşmüştü. Yöre insanına, deltadaki mandaların günün büyük bölümünü suyun içindeki çalı çırpı ve sazları yiyerek geçirdiği için göllerin kurumasını engellediği, bastığı yerde açtığı ayak izi ile balıklara yuva kurduğu, flora ve faunaya faydalarını anlattık. Ayrıca süt, et üretimi ve pazarlanması hakkında çalışmalar gerçekleştirdik."

- "Kızılırmak Deltası'nın varlığı, mandanın varlığına bağlı"

Ayan, yaklaşık 13 yıldır sürdürülen çalışmalar ve devlet desteğiyle manda varlığının artırıldığının altını çizerek, "Kızılırmak Deltası ekolojik yapısı ile mandanın birleşmesi çok önemli. Kızılırmak Deltası'nın varlığı, mandanın varlığına bağlı. Manda olmazsa Kızılırmak Deltası'nın göl aynası da (göl yüzeyi içinde her zaman su bulunan, sazlık kamışlık, bataklık konumundaki yerlerin dışındaki bölüm) olmaz. Ayrıca yerelde sürü sahiplerinin demografik ve kültürel bağları, mandayı özellikli kılıyor." ifadelerini kullandı.

Samsun'da 20 bin civarında manda bulunduğunu, bunun yüzde 60'ının Kızılırmak Deltası'nda yaşadığını vurgulayan Ayan, yürütülen çalışmalarla deltadaki manda varlığının 12 binin üzerine çıktığını dile getirdi.

Manda varlığının deltanın korunması açısından da önem taşıdığına işaret eden Ayan, şunları kaydetti:

"Mandalar, deltadaki ıslak çayırların korunması, onların ormana dönüşmemesi, çalılardan temizlenmesine katkı sağlıyor. Hem sazları yemekte hem de çalı formundaki ağaçlarla beslenmekte. Juncuslarla da (çiçekli bir bitki türü) beslenerek doğal vejetasyonu sağlıyor. Onun için mandanın varlığı, deltanın varlığı ile eş anlamlıdır. Geçmişte manda varlığının azalmasıyla deltada ciddi sorunlar yaşandı. Yürütülen çalışmalar sonucunda sürü sahipleri manda sayısını artırdı. Manda sütünün ve ürün çeşitlerinin değerlendirilmesiyle katma değeri arttı. Dolayısıyla mandanın ekonomik ve ekolojik kıymeti ortaya çıktı."

#Samsun #Manda #Kzılırmak Deltası #Ondokuz Mayıs Üniversitesi #Prof. Dr. Ali Kemal Ayan

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	28	71
2. Fenerbahçe	28	68
3. Samsunspor	29	51
4. Beşiktaş	27	47
5. Eyüpspor	29	47
6. Başakşehir	28	42
7. Antalyaspor	29	39
8. Göztepe	27	38
9. Gaziantep FK	27	38
10. Kasımpaşa	28	38
11. Trabzonspor	28	36
12. Konyaspor	29	34
13. Rizespor	28	34
14. Bodrum FK	29	33
15. Kayserispor	28	33
16. Sivasspor	29	31
17. Alanyaspor	29	31
18. Hatayspor	28	19
19. A.Demirspor	28	-2

Takımlar	O	P
1. Kocaelispor	32	63
2. Karagümrük	32	59
3. Erzurumspor	32	54
4. Gençlerbirliği	32	54
5. İstanbulspor	32	52
6. Bandırmaspor	32	52
7. Ahlatçı Çorum FK	32	47
8. Amed Sportif	32	47
9. Ümraniye	32	46
10. Keçiörengücü	32	45
11. Esenler Erokspor	32	45
12. Boluspor	32	45
13. Iğdır FK	32	45
14. Pendikspor	32	42
15. Sakaryaspor	32	42
16. Ankaragücü	32	38
17. Şanlıurfaspor	32	37
18. Manisa FK	32	37
19. Adanaspor	32	27
20. Yeni Malatyaspor	32	-21

Takımlar	O	P
1. Liverpool	31	73
2. Arsenal	31	62
3. Nottingham Forest	31	57
4. Chelsea	31	53
5. M.City	31	52
6. Aston Villa	31	51
7. Newcastle	29	50
8. Fulham	31	48
9. Brighton	31	47
10. Bournemouth	31	45
11. Crystal Palace	30	43
12. Brentford	31	42
13. M. United	31	38
14. Tottenham	31	37
15. Everton	31	35
16. West Ham United	31	35
17. Wolves	31	32
18. Ipswich Town	31	20
19. Leicester City	30	17
20. Southampton	31	10

Takımlar	O	P
1. Barcelona	30	67
2. Real Madrid	30	63
3. Atletico Madrid	30	60
4. Athletic Bilbao	30	54
5. Villarreal	29	48
6. Real Betis	30	48
7. Celta Vigo	30	43
8. Real Sociedad	30	41
9. Rayo Vallecano	30	40
10. Mallorca	30	40
11. Getafe	30	39
12. Sevilla	30	36
13. Girona	30	34
14. Osasuna	29	34
15. Valencia	30	34
16. Espanyol	29	32
17. Deportivo Alaves	30	30
18. Leganes	29	27
19. Las Palmas	30	26
20. Real Valladolid	30	16